بررسی دستکندهای غار اِراز خرم آباد

گزارش های نسبتاً دقیقی در باره معماری دستکند از نقاطی خارج از لرستان به دست آمده اند، اما تاکنون کمتر گزارش مستقل و جامعی در باره این نوع معماری برای این منطقه ارائه شده است. در واقع به نظر می رسد سیمای کوهستانی لرستان آن را به ناحیه ای قابل توجه با پتانسیل عالی برای خلق چنین آثاری تبدیل کرده است. در این مقاله نتایج بررسی مجموعه دستکندهای غار ارازکه در سالهای 1388 و 1391در منطقه ای به نسبت دور انجام شده، ارائه می دهیم. این مجموعه در بخش پاپی از توابع شهرستان خرم آباد قرار دارد. این بخش از لرستان به میزان زیادی خارج از حوزه بررسی های باستان شناسانه و دور از دسترس منابع مکتوب تاریخی قرار گرفته است، به نحوی که تنها از طریق باستان شناسی و توصیف معمارانه می توان به روشن کردن زوایای تاریک گذشته آن امید داشت. در واقع مجموعه دستکند غار اراز دو بخش کلی شامل دستکند های بیرون و درون غار را تشکیل می دهند. بخش عمده گزارش حاضر بر روی فضاهای معماری درون غار متمرکز است. دشواری دسترسی به داخل غار با مجموعه ای از پلکان های پیچ در پیچ، راهروها و تونل ها و سایر سازه ها همچون آب انبار و غیره در مقایسه با دیگر موارد، توصیف مجموعه را پیچیده تر کرده است. از این رو ، ساخت و سازهای درون غاربا جزئیات بیشتری توصیف شده اند. ساخت فضاها با کاست مصالح(تراشیدن صخره)  و در ترکیب با انباشت مصالح شکل گرفته است. علیرغم سختی کار، تلاش شده تا با ارائه اسناد معماری شامل سایت پلان،پلان طبقات و مقاطع به معرفی و تبیین ویژگی های این مجموعه دستکند پرداخته شود با این حال از ساکنان این غار به غیر از معماری دستکند، تنها بقایای اندکی از سفال های سطحی به دست آمد که درحال حاضر، برای شناخت دوره استفاده از غار بسیار مهم هستند.